دانلود مقاله حمام خان یزد
مقدمه
نگاهی گذرا به متون دورانها ی مختلف تاریخی موید این امر است که حداقل در همهی دوره ی اسلامی حمامهای عمومی فراوانی در شهرهای مسلمین وجود داشته و با توجه به تعداد آنها در هر شهر ، از حیث اهمیت ، هر محله یا گذر شهر قدیم ، در کنار دیگر بناهای عمومی ، حتماً حمام یا حمام هایی برای استفاده ی مردم داشته است .
این حمام ها را معمولاً افراد ممکن و خیر می ساختند و وقف عموم می کردند .
تعداد بسیار و اهمیت حمام های عمومی در شهرهاالبته ناشی از لزوم رعایت نظافت در نظر مردم و در شرع اسلام بوده است ؛اما حمام در گذشته فقط محل استحام نبود ، بلکه مکانی برای گذران اوقات فراغت ، گفتگو و تبادل نظر ، رفع خستگی و حتی عبادت ، گرد آمدن دوستان و حل و فصل مسائل زندگی بود ، در حمام ، نه تنها ، که جانها تازه می شد .
–
معماری حمام های سنتی ایران
حمام قدیمی معماری پیچیده ای دارد و گاه دو حمام یا بیشتر با هم ادغام شده که دراین صورت ، معمولاً یکی بزرگ تر و پرکار از دیگری است و اغلب ، حمام بزرگ تر به زنان اختصاص داشته است . هر حمام از دو فضای اصلی تشکیل می شود : فضای اول ، « بنیه » یا « سربینه » رخت کن و جای آماده شدن برای استحکام یا خروج از حمام بوده است و فضای دوم « گرم خانه » محل شستشو و تطهیر بدن ، بینه در بین ورودی حمام و گرم خانه قرار می گیرد . هوای بینه را نیمه گرم می کردند تا مراجعان یک باره با هوایی گرم مواجه نشوند و همچنین در هنگام خروج از گرم خانه یکباره در هوای متفاوت بیرون قرار نگیرند و سلامتشان به خطر نیفتند . ورودی حمام و نیز فضای بینه و گرم خانه را که «میان در » خواند می شود ، به نوعی با پیچ و خم بسیار طراحی می کردند که جلو تبادل مستقیم حرارت و رطوبت را بگیرد و هوای بیرون حمام به بینه و هوای بینه به گرم خانه و بالعکس به سهولت منتقل نشود . کل حمام را نیز برای حفظ گرمای درونی آن معمولاً پایین تر از سطح زمین و درون خاک می ساختند .
بخشی از فضاهای حمام نیز نقش پشتیبانی دارند ؛ یعنی فضاهای مربوط به تأمین آب و حرارت حمام . تون و انبار سوحت آن از این نوع فضاهاست . تون محل اموختن آتش برای گرم کردن آب حمام بوده و در پشت گرم خانه و خزینه جای داشته است و از بیرون حمام ، بدان وارد می شدن .بناهایی که دو یا چند حمام داشتند بایستی چنان طراحی می شدند که همه ی حمام ها از از یک فضای پشتیبانی مشترک استفاده کنند .
بینه یا سربینه مهم ترین و زیباترن فضای حمام است – فضایی وسیع و پر تزیین با گنبدی بزرگ و حوضی در میان . دراطراف فضای میانی بینه ، سکوه با غرفه هایی برای نشستن و استراحت مراجعان قرار دارد . کف این فضا ها بالاتر از کف فضای میانی و بینه و سقفشان معمولاً پایین تر است ؛ و از این رو ، فضاهایی دنج و مشرف بر آن اند . برای ورود به آنها بایستی از چند پله بالا می رفتند و پاها را قبیل از ورود ، در حوضهای روی سکوه می شستند . بیشترین تزئینات حمام همیشه در بینه است . کف بینه و غرفه های اطراف آن معمولاً سنگی است و ازاره های آن کاشی یا سنگ و دیوارهایش پوشیده از گچ بری و آهک بر ی نقاشی است . زیر گنبد میانی و طاقهای غرفه ها هم غالباً پوشیده از انواع کاربندیهای ظریف با گچ بری یا آهک بری است . نور پردازی منظم بینه نیز بر جلوه و تاثیر این تزئینات می افزاید . حوضهای درون بینه و فواره های آنها نیز افزودن تلالو و اوای آب به فضا اثر آرامش بخش آن را دو چندان می کرده اند .
گرم خانه اغلب فضای کوچک تر و ساده تر از بینه است که گوشه هایی بریا نشستن و شستوشو دارد . خزینه ی آب گرم و حوض آب سرد ، که آن را « چال حوض » می نامند و فضاهایی خصوصی تر برای استحمام در مجاورت گرم خانه قرار دارد .گرم خانه نیز حوضهای متعدد کوچک و بزرگ دارد و روشنایی اش از نورگیری سقفی تامین می شود . از اره و دیوار و سقف گرم خانه نیز غالباً تزئیناتی با مواد متنوع و نقوش مختلف دارد .
–
فهرست
مقدمه ۲
معماری حمام سنتی ایران ۳
آداب و رسوم استفاده ا ز حمام ۵
بررسی حمام خان یزد ۷
تحقیقت بدست آمده از مرکز اسناد و مدارک میراث فرهنگی استان یرد ۱۰
واژه نامه ۱۴
منابع و مآخذ ۲۳
فرمت فایل: word
تعداد صفحات: 25
مطالب مرتبط