مقاله اخلاق امام رضا

دانلود مقاله اخلاق امام رضا

مقدمه
امامت کانون هدایت و بالندگی است. امام کسی است که بیش از دیگران و حتی خود انسان، دغدغه هدایت و کمال‎یابی او را دارد. امام در حقیقت پاسدار حرمت انسانی انسان است و مدافع حقوق مسلم او. آدمی در کنار امام به یک آرامش روحانی و مطلق دست پیدا می‎کند و هویت خویش را در پرتو نورانیت او باز می‎یابد. امامتِ دینی نورآفرین است و در بن‎بست‎ها و تاریکی‎ها، چراغ راه گم‎کردگان است. امامتِ دینی راهبر انسان به سوی معرفت حقیقی و اعتدال مطلوب در جریان زندگی است و جامعه‎ای که پذیرای آموزش‎های امام باشد، هرگز در ایستگاه بی‎خبری و سرگردانی متوقف نمی‎ماند. بالندگی، پویایی، شادابی و سرزندگی، از مختصات و ثمرات امامتِ دینی است. ما از گستره وجوه امامت یک موضوع را برگزیدیم و نام آن را ظرائف اخلاقی در سیره رضوی نهاده‎ایم و نمونه‎هایی از سیره رفتاری امام رضا علیه‎السلام را گرد آوردیم تا حقایقی که پیش از این گفتیم، همه مستند به رفتار خود امام باشد.

کرامات امام رضا (ع)
داستان کرامت و ارج نهادن به حقوق انسانی از دیرباز مطمح نظر اندیشمندان، فیلسوفان و عالمان در فرهنگ‎های مختلف بوده است. در نگاه دینی و قرآنی به ویژه دین اسلام این موضوع به صورت خیلی جدی و ریشه‎ای مورد عنایت قرار گرفته است.
به نظر می‎رسد پیام جهانی دین و جامعیت رسالت آن از این زاویه بسیار قابل تأمل و بهره‎گیری است. نمونه‎های اجرایی و عملی آن در زمان رسول خدا صلی الله علیه و آله و حکومت پنج ساله امام علی علیه‎السلام و در زمان امامان دیگر، سند بسیار محکم و استواری است در اهمیت دادن به مناسبات انسانی و رعایت حقوق آدمی از منظر دین اسلام. به این گزارش تاریخی دقت کنید:
امام علی علیه السلام هنگام بازگشت از جنگ صفین به کوفه درآمد و بر شبامیان گذشت و شیون زنان را شنید که بر کشتگان جنگ صفین می‎گریستند. در آن وقت حر بن شُرحبیل شبامی که از بزرگان قوم خود بود به سوی حضرت شتافت. امام به او فرمود: آیا زنان شما با گریه و زاری که اکنون می‎شنوم بر شما چیره شده‎اند؟ آیا آنان را از این شیون و بی قراری باز نمی‎دارید؟
(حرب در رکاب امام پیاده به راه افتاد و امام سوار بود؛ لذا به او فرمود:) بازگرد که پیاده آمدن چون تو در رکاب چون من، موجب فریفته شدن والی و خواری مؤمن است.(۱)
ما در تببین دیدگاه و رفتار امام در مورد حقوق انسانی ابتدا از همان حلقه‎های نزدیک به ایشان شروع می‎کنیم. امام با نزدیک‎ترین افراد اعضای خانواده و غلامان و کنیزان چگونه رفتار می‎کرد؟ آنان چه تصویری از رفتار و اندیشه امام برای ما بازگو خواهند کرد؟ راویان و شاگردان از امام برای ما چه خواهند گفت؟ و امام با اندیشمندان و عالمان چگونه رفتار می‎کرد؟ در همه این مجموعه، نظر ما به ظرائف اخلاقی امام علیه‎السلام معطوف خواهند بود. می‎خواهیم بدانیم که امام به عنوان ولی الله و یک انسان کامل با همنوعان خود چگونه نشست و برخاست می‎کرد؟ تبیین بسیار معقولانه‎ای است که اگر ما بتوانیم نمادهای اخلاقی را در رفتار امام جست و جو کنیم و در مرحله مهم‎تر آنها را در رفتار فردی و اجتماعی خودمان اجرا نماییم و در این صورت است که می‎توان ادعای پیرو بودن، شیعه بودن و ولایت مدار بودن را اعلام کرد، و گرنه ما با کسانی که اعتقاد و الزامی به جریان ولایت ندارند، چه تفاوتی خواهیم داشت؟
بدون تردید آنچه امام رضا علیه السلام بدان توصیه و عمل می‎کرد، برداشت دقیق و جامع از معارف اسلامی بود که خاستگاه آن قرآن و سیره عملی و علمی آورنده مکتب، یعنی رسول خدا صلی الله علیه و آله است؛ چرا که نمونه‎های آن را در سیره پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله با همان ویژگی مشاهده می‎کنیم. شایسته است به اندیشه‎ها و رفتار بزرگان دین نزدیک بشویم تا ما را در مناسبات و مشکلات روزمره زندگی کمک کند و به درستی از این تعالیم وحیانی و آسمانی بهره‎برداری کنیم.